Rừng từ lâu đã được ví như “vệ sĩ” của con người và đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống tự nhiên, đặc biệt trong việc phòng chống, giảm nhẹ tác động của thiên tai. Điều này xuất phát từ một loạt các chức năng sinh thái của rừng, từ việc giữ chặt đất đến khả năng kiểm soát sức mạnh của gió và thậm chí là việc ổn định khí hậu toàn cầu.
Giữ chặt đất và ngăn chặn lũ lụt
Rừng đóng vai trò như một hệ thống giữ chặt đất tự nhiên, ngăn chặn sự trôi lệch của đất và giảm nguy cơ lũ lụt. Nước mưa rơi xuống vùng có rừng bị giữ lại nhiều hơn trong tán cây và trong đất, do đó lượng dòng chảy do mưa trong mùa lũ giảm đi.
Thực tế cho thấy, nếu nước mưa trực tiếp xối vào mặt đất thì mỗi năm một ha đất trồng hoa bị xói mòn 20 tấn, đất trồng cỏ bị xói mòn 1 tấn, trong khi đó đất trồng rừng chỉ bị xói mòn 0,1 tấn. Mặt đất trong rừng có nhiều cành và lá cây khô, nước mưa rơi xuống mặt đất không thể xối thẳng vào đất, cũng không thể chảy nhanh mà ngầm chảy từ từ. Đó là vật cản quan trọng khiến mưa to không gây ra lũ lụtvà rất có ích đối với việc bảo vệ đồng ruộng, nhà cửa.
Vì thế, ở những vùng có nhiều rừng che phủ sẽ giảm bớt được thiên tai hạn hán và lũ lụt. Rừng càng nằm gần đầu nguồn sông, tác dụng điều hoà dòng chảy càng lớn hơn.
Giảm thiểu thiệt hại từ gió lốc và bão
Cây cỏ và cây rừng không chỉ là cảnh đẹp tự nhiên mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu thiệt hại từ gió lốc và bão. Chúng tạo nên một lớp chắn tự nhiên trong việc giảm sức mạnh của gió và bảo vệ khu vực xung quanh khỏi những tác động tiêu cực của thời tiết.
Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, việc trồng các hàng cây với khoảng cách phù hợp có thể mang lại những hiệu quả lớn trong việc giảm sức mạnh của gió. Theo tính toán, những hàng cây này có khả năng cản trở 30% tốc độ gió, giúp làm giảm áp lực và lực đẩy của gió lốc và bão.
Ngoài ra, các hàng cây được trồng với khoảng cách và kích thước phù hợp có thể bảo vệ một diện tích đất đai gấp hơn 2 lần chiều cao của cây. Điều này giúp giảm rủi ro lở đất và thiệt hại do mưa lớn, gió mạnh trong các điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Do đó, việc duy trì và phát triển cây cỏ và cây rừng không chỉ đóng góp vào việc bảo vệ môi trường, mà còn là một biện pháp hiệu quả trong việc giảm thiểu thiệt hại từ các thảm họa thiên nhiên.
Kiểm soát và giảm biến đổi khí hậu
Cây rừng hấp thụ CO2 và sản xuất oxy trong quá trình quang hợp, giúp kiểm soát khí hậu toàn cầu. Bằng cách giữ lại carbon, rừng đóng vai trò trong việc giảm biến đổi khí hậu và duy trì sự ổn định của môi trường.
Cụ thể, trong quá trình quang hợp, cây rừng sử dụng ánh sáng mặt trời để hấp thụ CO2 và chuyển nó thành glucose, là nguồn năng lượng cho sự phát triển của chúng. Trong quá trình này, cây rừng giữ lại carbon, ngăn chặn CO2 từ việc tỏa ra môi trường. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát khí hậu toàn cầu, vì CO2 là một trong những nhân tố chính gây ra hiện tượng nóng lên của trái đất.
Cây xanh có khả năng rất lớn trong việc chống gió, giữ nước, ngăn xói lở, chống ô nhiễm..., nhưng khả năng tự bảo vệ của chúng lại có hạn, nên chúng cần sự bảo vệ của con người và cũng là cách để rừng bảo vệ chính con người.
